تفاوت تسمه تایم و زنجیر تایم
فهرست مطالب:
تفاوت تسمه تایم و زنجیر تایم
صنایع خودروسازی در طول دهه‌ها به گونه‌ای رشد کرده‌اند که امروزه خودروها نه تنها به عنوان یک وسیله نقلیه بلکه به عنوان یک نماد از پیشرفت فناوری در جامعه مورد توجه قرار می‌گیرند. اما از کلیدی‌ترین عناصری که برای عملکرد صحیح یک خودرو لازم است، تنظیم و هماهنگی دقیق زمانبندی موتور و سیستم‌های خودرو میباشد. در این راستا، تسمه تایم و زنجیر تایم به عنوان ابزارهای ضروری در سیستم‌های موتور خودروها و به‌ویژه در موتورهای احتراق داخلی، نقش بسیار مهمی دارند.
تسمه تایم
یکی از اجزای اساسی در موتور خودرو است که وظیف آن نقل‌وانتقال قدرت بین موتور و سایر اجزای متحرک آن میباشد. این تسمه، به صورت یک نوار صاف و انعطاف‌پذیر از مواد مقاوم و مرغوبی ساخته شده و بر روی دنده‌های موتور قرار گرفته و در زمانی که موتور کار می‌کند، حرکت کرده و نیروهای مکانیکی را به اجزای دیگر موتور انتقال میدهد. در صورتی که تسمه تایم به درستی کار نکند یا دچار مشکل شده باشد، ممکن است باعث خرابی‌های جدی در موتور شود که از جمله علل عمده‌ای هستند که موجب ایجاد خسارت‌های جدی در خودرو میشوند.
زنجیر تایم
نیز به عنوان یک جایگزین برای تسمه تایم مورد استفاده قرار می‌گیرد. این زنجیر، از لینک‌های متصل به یکدیگر تشکیل شده است که به واسطه دنده‌هایی که بر روی آن‌ها قرار می‌گیرند، مانند یک مکانیزم، نقل‌وانتقال قدرت را بین موتور و سایر اجزای خودرو انجام میدهد. زنجیر تایم با توجه به ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی خود، می‌تواند از عمر طولانی‌تری نسبت به تسمه تایم برخوردار باشد و در بعضی خودروها برای افزایش دقت زمانبندی و بهبود کارایی استفاده میشود.
در این مقاله، ابتدا به تاریخچه و تکامل تسمه تایم و زنجیر تایم پرداخته و سپس به نحوه کارکرد و اجزای تشکیل‌دهنده آن‌ها و نیز نقش آن‌ها در عملکرد موتور خودرو خواهیم پرداخت. همچنین، مزایا و معایب هر یک از این دو روش را مورد بررسی قرار میدهیم. امیدواریم که این مقاله بتواند بهترین اطلاعات را به مخاطبان ارائه دهد و به درک بهتری از اهمیت تسمه تایم و زنجیر تایم در عملکرد صحیح و ایمن خودرو کمک کند.
تاریخچه و تکامل تسمه تایم و زنجیر تایم
تاریخچه تسمه تایم به سال ۱۹۴۵ برمی‌گردد که اولین بار مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۹۶۲، خودروی آلمانی «گلاس ۱۰۰۴» اولین خودرویی بود که از تسمه تایم استفاده کرد و به تولید انبوه رسید. بعد از آن در سال ۱۹۶۶ پونتیاک برای اولین بار در آمریکا از تسمه تایم در محصول Tempest خود استفاده کرد. در سال ۱۹۶۶ شرکت Vauxhall تولید طراحی جدیدی از موتورهای ۴ سیلندر را آغاز کرد که در آن از تسمه تایم استفاده می‌شد و همین ترکیب بندی امروزه در اکثر خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تاریخچه زنجیر تایم نیز به سال ۱۹۴۵ برمی‌گردد که قبل از تسمه تایم برای هم‌زمان‌سازی موتور استفاده می‌شد. زنجیر تایم از جنس فلز است و به جای دندانه، از حلقه‌های فلزی استفاده می‌کند.
نحوه کارکرد و اجزای تشکیل‌دهنده تسمه تایم و زنجیر تایم
تسمه تایم و زنجیر تایم دو قطعه مهم در موتور خودرو هستند که وظیفه هم‌زمان‌سازی چرخش میل‌لنگ و میل‌بادامک را دارند. این کار باعث میشود که سوپاپ‌های ورودی و خروجی در زمان‌های مناسب باز و بسته شوند و عملیات احتراق سوخت به درستی انجام شود. تسمه تایم از جنس پلاستیک است و دارای دندانه‌هایی است که روی پولی‌های متصل به میل‌لنگ و میل‌بادامک قرار می‌گیرند. زنجیر تایم از جنس فلز است و به جای دندانه، از حلقه‌های فلزی استفاده می‌کند. برخی از خودروها از تسمه تایم استفاده می‌کنند و برخی از زنجیر تایم.
تسمه تایم با چرخش میل لنگ، پولی متصل به آن را بچرخانده و باعث چرخش پولی متصل به میل بادامک میشود. این پولی‌ها با نسبت ۲ به ۱ نسبت به هم چرخش دارند، یعنی برای هر دو دور چرخش میل لنگ، پولی متصل به میل بادامک یک دور چرخش دارد. این نسبت باعث میشود که سوپاپ‌ها در هر سیکل احتراق، یک‌بار باز و بسته شوند.
زنجیر تایم با استفاده از روغن، کار کرده و درون یک محفظه فلزی قرار دارد. زنجیر تایم نیز مانند تسمه تایم، با چرخش میل‌لنگ، زنجیر را چرخانده و باعث چرخش زنجیر رانده (sprocket) متصل به میل بادامک میشود. زنجیر رانده نقش پولی را در زنجیر تایم ایفا می‌کند.
تفاوت تسمه تایم و زنجیر تایم
تفاوت تسمه تایم و زنجیر تایم در چندین جنبه قابل بررسی است. برخی از این جنبه‌ها عبارتند از:
• عمر: زنجیر تایم عمر طولانی‌تری نسبت به تسمه تایم دارد و معمولاً نیاز به تعویض ندارد. اما تسمه تایم باید هر ۶۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ کیلومتر یا هر چند سال یک‌بار (بستگی به نوع خودرو دارد) تعویض شود.
• صدا: تسمه تایم، به دلیل اینکه پلاستیک با فلز کشش کمتری دارد، صدای کمتری نسبت به زنجیر تایم دارد. زنجیر تایم دارای صدای بلندتری میباشد و لرزش بیشتری از خود ساطع می‌کند.
• خطر پارگی یا شکستگی زنجیر تایم: زنجیر تایم در مقایسه با پارگی یا شکستگی تسمه تایم خطرات بسیار بالاتر و خسارات جبران‌ناپذیرتری را به همراه دارد. در صورت پارگی زنجیر، سوپاپ‌ها، پیستون‌ها، سوپاپ رو، سوپاپ رینگ، سوپاپ گاید، سوپاپ لوله، سوپاپ لوله رینگ، سوپاپ لول گاید، سوپاپ لول کلاچ، سوپاپ لوله کلاچ رینگ، سوپاپ لوله کلاچ گاید و … معمولاً خراب میشوند. در صورت پارگی تسمه، فقط نیاز به تعویض آن است.
• قابلیت دسترسی: تسمه تایم قابل دسترسی‌تر و راحت‌تر از زنجیر تایم است، زیرا در قسمت بیرونی موتور نصب میشود و با باز کردن یک قاب پلاستیکی می‌توان به آن دسترسی داشت. در صورتی که زنجیر تایم درون یک محفظه فلزی قرار دارد که برای باز کردن آن باید قطعات زیادی از موتور جدا شوند.
تسمه تایم و زنجیر تایم در چه خودروهایی استفاده میشوند؟
به‌طور کلی، از زنجیر تایم در خودروهای لوکس و گران‌قیمت استفاده میشود و از تسمه تایم در خودروهای اقتصادی. زیرا هزینه تولید موتورهای تسمه‌ای مناسب‌تر از زنجیری است.
برخی از برندهای بزرگ خودرو که از زنجیر تایم استفاده می‌کنند عبارتند از:
• BMW
• Mercedes-Benz
• Audi
• Volkswagen
• Toyota
• Nissan
• Hyundai
• Kia
البته لازم به ذکر است که همه مدل‌های این برندها از زنجیر تایم استفاده نمی‌کنند و بعضی از آن‌ها از تسمه تایم نیز بهره می‌برند. برای مطلع شدن از نوع همگام‌ساز موتور خودرو خود، به راهنمای کاربر یا سرویس خودرو مراجعه کنید
برخی از برندهای بزرگ خودرو که از تسمه تایم استفاده می‌کنند عبارتند از:
• Honda
• Mazda
• Ford
• Chevrolet
• Peugeot
• Renault
• Fiat
• Citroen
البته لازم به ذکر است که همه مدل‌های این برندها از تسمه تایم استفاده نمی‌کنند و بعضی از آن‌ها از زنجیر تایم نیز بهره می‌برند. برای مطلع شدن از نوع همگام‌ساز موتور خودرو خود، به راهنمای کاربر یا سرویس خودرو مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید:
